آموزش دندانپزشکی و سیستم ارجاع بیمار درشبکه های بهداشتی و مدارس
دوره نوزادی:اگر ناهنجاریهایی چون لب شکری،شکاف کام و دندان نوزادی در دهان و لب نوزاد دیده شد،باید هرچه زودتر نزد دندانپزشک فرستاده شود(ارجاع فوری). دندان نوزادی ممکن است در عمل شیر خوردن نوزاد مشکل پدید آورد و یا اینکه توسط نوزاد قورت داده شود.
باید به مادران توصیه کرد که از شیر مادر به نوزاد بدهند چرا که شیر مادر برای سلامتی دندانها بهتر از شیر خشک می باشد.شیر مادر قند کمتری داشته و در نتیجه دندانها کمتر پوسیده می شوند. از سویی خوردن شیر از پستان مادر و عمل مک زدن توسط نوزاد، رشد بهتر فک و صورت را در پی خواهد داشت.
شیر به مدت طولانی نباید در دهان بچه باقی بماند و از 6 ماهگی به بعد باید پس از شیر،به بچه آب داده شود و یا اینکه با پنبه یا پارچه ای نم دار دندانهای کودک تمیز گردد. آب قند یا مایعات شیرین نباید به ویژه در شب به کودک داده شود.همچنین نباید مواد شیرین به پستانک زده شود.قطره آهن باید در انتهای زبان کودک چکانده شود و سپس با پنبه یا گاز خیس دندانهای کودک تمیز گردند.
زمان رویش دندانها:رویش دندانهای شیری از سن 6 ماهگی تا 2.5 سالگی است که در این مدت 20 دندان شیری و هر کدام در زمان ویژه خود رویش می یابند.اگر زمان رویش هر دندان تا 6 ماه دیرتر شد،جای نگرانی نیست ولی اگر این دیرکرد در زمان رویش به 9 ماه رسید،باید کودک را برای بررسی بیشتر نزد دندانپزشک فرستاد(ارجاع غیر فوری) . از سن 5.5 تا 12 سالگی دندانهای شیری کم کم لق شده و به جای آنها دندانهای دایمی جایگزین می گردد. 2 تا 6 ماه زمان می برد تا یک دندان دایمی به جای دندان شیری جایگزین شود.نخستین دندان دایمی در سن 6 سالگی و پشت آخرین دندان شیری رویش می یابد که نباید با دندان شیری اشتباه گرفته شود.باید توجه داشت که 12 تا از دندانهای دایمی پشت دندانهای شیری رویش پیدا می کنند و جایگزین نمی گردند.
مسواک زدن دندانها از سن 2.5 سالگی آغاز می گردد که نخست اینکار باید با کمک پدر و مادر انجام گیرد.باید مراقب بود که کودک خمیردندان را قورت ندهد و اگر قورت می دهد،باید از خمیردندان بدون فلوراید استفاده کرد یا اینکه مسواک بدون خمیر دندان و تنها با آب انجام پذیرد.
کودکان 6 تا 12 سال(سن مدرسه): در این دوره اهمیت نگهداری و ترمیم دندانهای پوسیده شیری و دایمی را باید به کودکان گوشزد نمود.همچنین تغذیه درست و استفاده درست از مواد قندی را به آنها آموزش داد(در این باره می توانید به نوشتاری بنام "اصول بهداشت دهان و دندان" و نیز "پیشگیری در دنذانپزشکی" نوشته دکتر سهراب بهروزی در همین سایت در بخش نوشتارها نگاهی بیاندازید)
از سن 6 سالگی در مدارس برای پیشگیری از پوسیدگی و افزایش استحکام دندانها،برنامه دهانشویه فلوراید برای دانش آموزان به اجرا گذاشته می شود که البته بهتر است این برنامه در جاهایی که میزان فلوراید آب آنها بالاست،به اجرا گذاشته نشود.دانش آموزان نخست باید دهان خود را شستشو داده یا مسواک زده و سپس یک سر از بطری دهانشویه را به مدت یک دقیقه در دهان خود بچرخانند و پس از آن تا نیم ساعت چیزی نخورند یا نیاشامند.اگر دانش آموزی یک سر از بطری را اشتباهی قورت دهد،جای نگرانی وجود ندارد ولی اگر بیش از چند سر بطری یا یک بطری کامل از دهانشویه را نوشید،دچار مسمومیت شده که باید هرچه زودتر به بیمارستان فرستاده شود(ارجاع فوری).
دلیل اصلی پوسیدگی،خوردن شیرینی و مواد قندی است که علائم آن تغییر رنگ دندان،سوراخ شدن،گیر مواد غذایی،بوی دهان، درد و حساسیت به گرما،سرما،شیرینی و ترشی می باشد.اگر پوسیدگی بر روی دندانهای کودک دیده شد،باید برای درمان نزد دندانپزشک فرستاده شود(ارجاع غیر فوری).
عامل بیماری لثه انباشت پلاک میکروبی و جرم بر روی دندانها می باشد که این خود به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان می باشد.نشانه های بیماری لثه،تورم،قرمزی،براق شدن لثه،خونریزی،بوی بد،پیوره و لقی دندانها می باشد. با دیدن جرم بر روی دندانها یا نشانه ها ی بیماری لثه،بیمار باید نزد دندانپزشک برای بررسی بیشتر و درمان(جرمگیری) فرستاده شود(ارجاع غیر فوری).
دوره بارداری:مادران باردار به دلیل علاقه بیشتر به خوردن مواد قندی،تهوع و استفراغ و بی توجهی و کم حوصلگی به بهداشت دهان،بیشتر دچار بیماری لثه و پوسیدگی دندان می شوند.مادران باردار باید پیش از دوره بارداری و در زمان دوره بارداری به طور منظم به مراکز بهداشتی درمانی یا دنذانپزشک خود سرزده و مورد معاینه قرار گیرند و در صورت نیاز در سه ماهه دوم جرمگیری نمایند.(در این باره به نوشتاری بنام "بهداشت دهان و دندان در دوره بارداری" نوشته دکتر سهراب بهروزی در سایت کلینیک دندانپزشکی پارسا بخش نوشتارها نگاهی بیاندازید)
اگر التهاب ،تورم و خونریزی در لثه خانم بارداری دیده شد باید نزد دندانپزشک فرستاده شود(ارجاع غیر فوری) و اگر توده قرمز رنگی(توده حاملگی) بر روی لثه خانم باردار دیده شد باید هرچه زودتر برای معاینه و بررسی فرستاده شود(ارجاع فوری).
شکستگی دندان و فک:اگر در اثر ضربه و حادثه،دندان کسی از فک بیرون افتاد و یا در فک فرو رفت،باید بی درنگ نزد دندانپزشک فرستاده شود(ارجاع فوری) ولی اگر تنها لبه و یا بخشی از دندان دچار شکستگی شد،نیازی به ارجاع فوری نیست(ارجاع غیر فوری).دندانی که از فک بیرون می افتد،باید هر جور شده مرطوب بماند و از دستکاری ریشه آن خودداری شود.بهترین زمان برای جایگزینی آن،نیم ساعت نخست پس از حادثه می باشد.
اگر فک بیمار دچار شکستگی شود،بیمار درد شدید،تورم و کبودی،ریزش بزاق،جفت نشدن دندانها و تغییر شکل صورت خواهد داشت و بیمار باید بی درنگ به بیمارستان فرستاده شود(ارجاع فوری).باز نگه داشتن راه تنفسی بیمار در شکستگی های فکی،امری بسیار حیاتی و ضروری است.
در رفتگی فک:اگر فک بیمار در اثر خمیازه یا ضربه در رفت،باید هرچه زودتر نزد دندانپزشک فرستاده شود(ارجاع فوری).بیماری که فکش در رفته،دردی شدید در ناحیه جلو گوش خواهد داشت و فکش را نمی تواند ببندد.البته در این حالت بهتر است که هیچگونه تلاشی برای بستن فک بیمار انجام ندهیم چرا که وضعیت را بدتر میکند و بهتر است که حوله ای گرم روی مفصل فکی بیمار گذاشته و او را نزد دندانپزشک آورد.
#آموزش_مشاوره_رایگان👇
دکتر سهراب بهروزی / کلینیک دندانپزشکی پارسا www.parsadentalclinic.com